Vir Toeka-Tokkel: Verandering

Sleutelwoorde

Afrikaans, Toeka-Tokkel

Die klein wysvingertjie vee en tik rats oor die slimfoonskerm terwyl die reuse-TV ʼn kinderreeks uitbasuin. Soms sit sy met selfvertroue voor my rekenaar en stop sommer die video as sy moeg is daarvoor. Sy is net twee jaar en amper agt maandjies oud, maar die digitale wêreld hou vir haar geen huiwering in nie. Ouma sien uit na die dag wanneer sy van konsultant sal kan verander, want haar huidige een is nie lank- en sagmoedig genoeg nie…

My mammie het soms gesê dat haar geslag geweldig baie veranderings beleef het, maar ek dink myne oortref dit. Ons het nog lesings met die hand afgeskryf. Eksamentyd het die wit blaaie in jou notaboek verwytend herinner aan jou versuim om lesings wat gebunk is in te haal, want jy was te lui vir al daai skryfwerk en daar was nog nie soiets soos ʼn fotokopieerder nie.

Toe ek huis toe is om kinders groot te maak, was die rekenaar in die biblioteek die enigste een op die kampus. Terug in ʼn werksomgewing, agt jaar later, het jong kollegas gekla dat hulle ʼn eie rekenaar nodig het; nog ʼn paar jaar later het elkeen ʼn rekenaarskerm op sy lessenaar gehad, met die groot blikbreinkas netjies onder die tafel geberg. As ons naweke wou werk, het ons met inspanning so ʼn kas kar toe gedra en Maandagoggend weer teruggedra. Die rekenaarafdeling het kursusse aangebied en ons is in die wondere van e-pos en sagte kopie ingelyf. Uiteindelik het elkeen ʼn skootrekenaar gehad, waarmee mens op ʼn vliegtuig kon klim en die hele land vol kon reis.

Die uwe is in ʼn mate gedigitaliseer, maar nie ten volle nie. Van my tydgenote verkies nog pen en papier as hulle wil skryf; ek verkies die rekenaar. Van my tydgenote sit egter ewe byderwets met ʼn elektroniese boekleser in die hand, terwyl ek nog ʼn papierboek verkies. (Dit kan natuurlik ook wees as gevolg van die feit dat die kinders nie my geskenkskimpe vang nie…) Ek het maar onlangs eers die basiese waarhede van Facebook onder die knie gekry, terwyl Twitter en Instagram vir my ʼn geslote boek is (by wyse van spreke).

Stadig maar seker kom ek agter dat webwerwe geduldig is en mens nie sommer afgooi as jy nie on-mid-del-lik op hulle aanwysings reageer nie. Maar o, allawêreld, die een ding waarmee ek ʼn stryd het, is wagwoorde en gebruikersname… Dan skrabbel ek in my laai om die voosgevatte notaboekie op te diep en slaak ek ʼn sug van verligting oor die betroubaarheid van papier…

Blogs IS belangrik!

Daar kom ek toe nou-die-dag op hoogs onvleiende definisies van ‘n blog af. Ek gaan nie aanhaal nie, dis regtig onverkwiklik (ken julle daai nuttige woord?)

Daar is ook al ‘n Afrikaanse ekwivalent vir “blog” voorgestel wat my skuins laat opkyk het, nl. “spogblad”. Spog ek op my blog? Ja, Tina het my al betrap dat ek, soos sy dit tong-in-die-kies genoem het, “fyn spog” – maar regtig brag? O toggie, ek hoop nie so nie! Ek’s dus maar dankbaar dat die volksmond die leenwoord “blog” aanvaar het.

Mense wat nog in die hoofstroom van die lewe spartel en kosbare tydjies moet afknyp om hier te skryf en te lees, besef dalk nie hoe belangrik die blogs vir iemand met meer ledige ure kan wees nie. Die lewe is mos alewig óf te veel, óf te min. Een van die dae begin ek my kleinseuntjie oppas, dan sal julle heelwat minder van my hoor, maar die afgelope maande, toe ek ‘n vyfde wiel aan die wa was omdat my liewe skoondogter nog met kraamverlof was, was die skryf en lees en gesels hier vir my soos ‘n reddingsboei.

Vanoggend sien ek ‘n kommentaar wat ek jare gelede neergeskryf het, toe ek nog op LitNet geblog het. Ek het vertel van ‘n volmaan op my verjaarsdag en gewonder hoeveel volmane ek nog hier op aarde sou kon geniet. ‘n Interessante blogger met die skuilnaam Verskriklik het geantwoord:

Moet nie wonder oor die mane nie. Hulle sal vir hulself sorg net soos die liewe mooiheid van die lewe vir jou sal sorg.

Profetiese woorde! Waar is Verskriklik nou? En die ander LitNet-bloggers wat vir my soveel beteken het: Maryna, wat spesiaal strand toe gery het om vir my ‘n foto te gaan neem van die woorde van Psalm 23, op ‘n rots langs die see geverf: die Here is my Herder; Die borrels in my brein, wat haar reis na volwassenheid met ons gedeel het; Joanna, wat die smart van ‘n gestremde kleinkind moes verwerk; Celeste, wat Kaapstad en haar wedervaringe daar so helder en vaardig geteken het… Ek verlang na hulle, ek wonder hoe dit met hulle gaan.

Daarom is ek so dankbaar teenoor julle almal wat hier kom kuier – die oud-LitNetters en die WordPressers wat ek hier ontmoet het. Dankie, dankie – en doe zo voort!

Time and Space

Ashlin Boyles

We were talking about small victories, about the little choices we make along the path of finally moving on.

She and I both have our stories. We have our chapters where we had everything we thought we wanted, and turned the page to find out that those were the things we could not keep.

My fingers pressed the buttons and typed a sentence that I didn’t even know was true until after it had been said:

“I tried to make time and space my healer.”

I became the person who thought miles and state lines would be the medicine I was desperately seeking.

Sometimes I’m both the fight and flight type of person. When it comes to others, count on me to fight. But when it comes to my own pain, you’ll usually see me headed toward I-85. So, I learned the art of leaning into time and space. I put them on a pedestal and just knew that…

View original post 514 more words

Vir Toeka-Tokkel: Grot

Hoe langer ek aan vandeesweek se onderwerp dink, hoe meer besef ek dit sal maar die storie van een reënerige oggend lank, lank gelede moet wees.

Laatlam het as hoërskoolseun sy eie “man cave” gehad, nl. sy slaapkamer. Ek het maar selde daardie grot betree, om trauma sowel vir hom as vir my so ver moontlik te beperk.

Dié oggend was hy egter reeds laat, die wekker is telkens doodgedruk en ek was goed de vieste in. Briesend storm ek die pikdonker kamer binne en trap met my kaalvoete en volle gewig bo-op ʼn warm hondelyf.

Appel was ʼn kruising tussen ʼn staffie en ʼn bokser, ʼn liewe, goed-geaarde, ronde bruin hond, die rustigheid vanself, maar daardie oggend was hy die slapende draak van die grot, wat niemand moes wakker maak nie. Van pure skrik hap hy aan my voet en my bene swik onder my, sodat ek bo-op die arme ou dier te lande kom.

My ongesensorde uitroepe en die hond se getjank het darem gesorg dat Laatlam so helder wakker was dat hy jouwarempel nog die skoolopening kon bywoon…

Sondehond

Die arme sondebok waarop die ou Israeliete hulle sondes gepak het en wat hulle dan die woestyn ingejaag het, is vir my ʼn ontstellende storie.

Tog speel ons eie weergawe van hierdie verhaal hom soms hier af. My liewe skoondogter dra die hele huishouding: sy versorg ʼn veeleisende kleuter en ʼn klein babatjie; sien om na ʼn bedorwe eggenoot, nl. Laatlam; tree vir ouma in die bresse; sorg dat die katte se kosbak vol is…

Maar ons trap almal baie mooi in ons spoor op daardie seldsame oggend wanneer sy die hond toesnou: GAAN LÊ!!

Vir die wierook en die mirre…

Youth is the most precious thing in life; it is too bad it has to be wasted on young folks – George Bernard Shaw

Vanaand lees ek Tina se repliek op my antwoorde op haar “Vyf vrae” – sy noem die Breytenbach-teater en dis asof ek terug is in my ou vooroorlogse woonstelletjie in Sunnyside (vir julle jonges: dit verwys nou na die Tweede Wêreldoorlog, dus was die plek reeds heerlik oud en deurwinterd toe ek as jong vrou daar gewoon het).

Dit is ʼn eenverdiepinggeboutjie met agt woonstelle: vier bo, vier onder. Ek klim met die breë rooi sementtrap boontoe na waar ek en my drie strepieskatte woon. Daar is ʼn ingangsportaal waaruit deure na links en na regs tot die badkamer (met ʼn bal-en-klou-bad!) en die kombuis toegang gee. Die stofie is ʼn liggroen emalje-affêretjie, waarvan die oonddeur met ʼn handvatsel toeknip. Die wasbak is ʼn heerlike groot granietblok, sodat ek skottelgoed kan ophoop totdat my broer weer as hy kom kuier, uit pure lojaliteit die hele spulletjie vir my was. In die yskas is daar melk, dalk galsterige botter (my arme boetie het juis eendag amper voedselvergiftiging opgedoen), verskeie botteltjies naellak (dit laat die politoer langer hou) en katkos.

Die slaapkamer is heerlik groot, met plek vir die lessenaar waar ek oor my werk sit en wroeg. Die sitkamer het ʼn oop balkonnetjie en daar is ʼn reuse-palmboom waarin ʼn kolonie kransduiwe woon. Skemertyd leun ek oor die lae muurtjie en luister na die gekoer en geritsel soos die duiwe vir hulle nagrus regmaak, terwyl die rooi son agter die palmtakke wegsink. Snags drie-uur kan ek die leeus in die dieretuin hoor brul, ʼn towerklank wat oor die stil stad eggo.

Dis ʼn tyd van storm en drang, van wanhoop en plesier. Ek nooi my vriende na ʼn kerslig-fondue op ʼn Saterdagaand: ons sit op die breëplankvloer en die mat doen diens as tafel. Teen die einde van die aand struikel A oor die ry vol likeurglasies en dis vir ons verskriklik snaaks…

Iewers in die papiere wat ek met my saamsleep, ontdek ek ʼn kaartjie uit daardie tyd, geskryf deur my hartsvriendin wat nou in die Boland woon en na wie ek vandag heeldag verlang het:

Vir die wierook en die mirre van Samoshof nr 5

Aangename kennis (poging 2)

Sleutelwoorde

Afrikaans, Om te skryf, Persoonlik

Vir die tweede keer het die uwe ingeskryf vir WordPress se inleidende blogkursus (die vorige poging het nie enduit gehou nie) – vandaar hierdie stukkie, want as eerste opdrag wil hulle hê mens moet oor jouself skryf.

Iemand by die werk het my “Tannie Frannie” begin noem (die “Frannie” rym met “Tannie”) en ofskoon ek aanvanklik skuins opgekyk het oor die ouderdomskonnotasie wat daar iewers geskuil het, het ek besef dat dit ʼn spesiale blykie van toegeneentheid was. Toe ek in Augustus 2011 by Litnet begin blog het, het ek doelbewus hierdie skuilnaam gekies om vrede te maak met die feit dat ek reeds wel deeglik ʼn “tannie” was.

Daar by Litnet het ek heerlik in Afrikaans geblog en blogvriende gemaak wat ek nou nog mis. Ongelukkig was daar ʼn gebrek aan tegniese ondersteuning, wat daartoe gelei het dat ʼn klompie bloggers in Mei 2014 besluit het om uit die visdam van Litnet in die grote oseaan van WordPress in te spring. Ek was nog nooit spyt dat ek deel van daardie migrasie was nie. WordPress se tegniese ondersteuning is verstommend effektief: die “happiness engineers” (watter wonderlike titel) reageer onmiddellik op die simpelste vrae, met duidelike aanwysings en sonder om ʼn BBT (“Born Before Technology”) dom te laat voel. Die reeks kursusse waarvoor mens slegs met die klik van ʼn knoppie kan inskryf, dek die meeste vrae en is uiters leersaam. Ek hou veral van die demokratiese opset (hulle noem bv. Afrikaans as een van die tale wat hulle ondersteun) en die goeie blog-etiket wat deurgaans bevorder word.

Die rustige strepieskat van my avatar was op ʼn verjaarsdagkaartjie, jare gelede van my dierbare dogter af. Die kaartjie het my ingelig dat ek, in my stryd teen die ouderdom, besig was om goed te vaar: “You’re holding up well”. Van al die kat-kaartjies wat sy my al gegee het (omdat sy weet dis haar ma se gunstelingdier), het hierdie een my hartsnare die diepste geraak.

Skryf is vir my terapie: as ek my oor iets bekommer, of hartseer is, of vies, of woedend, of as iets so mooi is dat ek wil huil, dan skryf ek. Soos wat my kleinseuntjie se lyfie verslap as hy sy fopspeen suig, so ontspan my gemoed as ek skryf.

Afrikaans is my moedertaal, die taal waarin ek sing, droom en aanbid. Jare lank moes ek my brood en botter met behulp van Engels verdien, maar nou is my tyd my eie en so ook my taal.

WordPress beklemtoon dat die blogs wat ʼn mens volg en die kommentaar wat jy gee en ontvang, ʼn hoogs belangrike deel van die blogervaring is en daarmee stem ek van harte saam. Dankie aan elkeen van julle wat hier lees en gesels, julle verbreed my horisonne, verras, vermaak en verstom my elke dag!

Vir Toeka-Tokkel: eetgoed, toe en nou

Sy staan by die stoof, besig om die wortelrepies in botter en suiker te roer sodat dit kan karamelliseer: my pa se ma, my ouma Susan. Ek wens ek het haar beter geken, maar ek was lief vir haar. Daar is ʼn kiekie van ʼn groot vrou met vlegsels netjies om haar kop vasgesteek en ʼn kleinkind op die arm… Vandag nog, as daardie soetwortels so taaierig blink braai in die pan, is dit my huldeblyk aan haar.

My mammie was ʼn beroepsvrou, ʼn toegewyde, gedrewe onderwyseres. Kos was vir haar ʼn nodige lastigheid, wat goeie brandstof vir ander aktiwiteite moes verskaf. Terwyl die huisvrouens rondom ons vroegmiddag reeds geurige aandetes begin berei het, het ons reeds na skool die stoompot se inhoud verorber: vleis en aartappels onderin en drie soorte groente in die driehoekpotjies bo-op. Ons het dikwels vis-en-tjips geëet – dit was destyds die enigste beskikbare wegneemete. Sondae het my pa ons na ʼn inrykafee geneem, waar ons ʼn “mixed grill” (die Afrikaanse “allegaartjie” het nooit juis inslag gevind nie) kon bestel, en pienk melkskommels vir my en my boetie. Vandag se wye aanbod van kitskos sou vir ons gesin  – en veral vir my arme ma! – ʼn wonderlike uitkoms gewees het.

Pampoen met broodblokkies, in die oond gebak tot ʼn goudbruin stroperige heerlikheid, laat my aan my vriendin Helena se mammie dink. Sondagmiddagete, met stowevleis en groenbone-met-aartappels, was spesiale bederf vir ʼn woonstelbewoner.

O, die Sondagmiddae op my skoonma se stoep! Al ses kinders met hulle aanhangsels vergader om ʼn lang gedekte tafel wat kreun onder die kos (twee soorte vleis, brosgebakte aartappels, soet ertjies met ʼn bietjie vlapoeier in die sousie, gebraaide patats, twee soorte slaai… en dan nog gebakte poeding met vla).

Die naaste wat ons deesdae aan ʼn spesiale Sondagmiddagete kom, is ʼn braai. Vir karnivore is dit ʼn heerlikheid, die ander konsentreer maar op die lekker braaibroodjies met kaas, tamatie en uie. Aandetes is ʼn haastige affêre – ai, ek is dankbaar, dog teëgeëet aan pasta.

Soms kry ek nog kans om outydse kos te kook, iets waarvoor ek lief is. Ek versink in rustigheid en slof-slof salig in die kombuis rond. Ongelukkig het die hond my boerekosresepteboek opgevreet…