Vandeesweek het die taakspan van VONKK (“Voortgesette Ontwikkeling van Nuwe Klassieke Kerkmusiek”) hulle jaarlikse werkswinkel in Pretoria gehou. Ek het al hier vertel van dié inisiatief.
Die vergadering het met ’n spesiale opening begin: ’n huldeblyk aan die komponis en koorleier Cecilia van Tonder, wat op 28 Mei vanjaar oorlede is. Sy het ’n geweldige bydrae tot VONKK gelewer en telkens deur die drie dae is sy met liefde en heimwee onthou.
Om hierdie tafel is daar hard gewerk. Regs, buite die foto, staan ’n digitale klavier waarop die musici die nuwe melodieë beproef het. Intussen het die teoloë gesit en proeflees aan liedere wat reeds goedgekeur is en nou op pad is na die webwerf. Hoe mooi is die sang en die klavierspel van hierdie begaafde mense, hoe aangrypend hulle toewyding en eerbied!
Dis koud daar buite, maar hier is daar die warmte van gemoedelikheid; gedeelde belangstelling; digterlike en musikale talent in oorvloed; ook beskeidenheid, respek en wedersydse erkenning van mekaar se besonderse aanleg en vermoëns.
’n Nuwe lied kom op verskillende maniere tot stand. Soms is daar ’n melodie wat iemand graag in die kerk sou wou hoor. So het “Highland Cathedral” in ons kerk as “U is die lig wat deur die donker skyn” tereg gekom. Indien nodig, word daar groot moeite gedoen om die kopiereg op so ’n melodie te bekom. Ander kere lê ’n digter ’n gedig voor vir toonsetting. Partykeer ontvang die taakspan ’n volledige lied, met woorde én melodie.
Dis egter nie net vir dig en komponeer nie; daar is verdere streng vereistes, want in die eerste plek word hier liedere geskep wat gemeentes moet kan sing – die voorsitter praat van “timmerwerk” as daar aan ’n melodie geskaaf moet word. Van ’n taamlik hoë noot, sê hy: “Ek kan in elk geval nie daar sing nie, maar wat – ek dink net aan die ander.” Of: “Ek het altwee melodieë daar ingesit, dat mense kan besluit wat wil hulle doen.”
Daar is ook strategiese oorwegings: Die liedereskat van VONKK tel reeds oor die 500, dus word daar nou gefokus op leemtes – oor watter temas sou predikante graag nog liedere wou hê? ’n Opmerking laat mens besef dat daar deeglik gedink word: “As dié melodie gesing word, ontsluit dit onmiddellik drie minder bekende liedere in die Liedboek.”
Benewens wye ervaring, beskik die taakspan ook oor jeugdige stukrag, en dié kombinasie is ’n wenresep. Dis wonderlik om te sien hoe ’n gesoute woordkunstenaar ’n nuwe bydraer se woorde effens skommel sodat die klem reg val en die rymskema werk; hoe die vergadering met goedkeuring ‘n koorverwerking deur ‘n nuwe lid aanvaar.
Self is ek maar ’n passassier, daar om punte en kommas te versorg, maar ai, watter voorreg is dit om deel van hierdie geselskap te wees.
My vriendin H is baie lief vir boeke. Verlede week het sy vir my die wonderlikste boek laat aflewer. Ek knip die koerier se plastieksak oop. Binne-in die volgende deeglik toegeplakte koevert waarop haar en my adresse sorgvuldig uitgespel is, wag die boek, toegedraai in geskenkpapier op die koop toe – want H doen dinge nooit half nie. Op die binne-agterblad is haar gebruiklike “aan”-inskrywing, in haar bekende en geliefde handskrif.
Bewaar die knikkertjie is saamgestel deur Myra Lochner en in April vanjaar deur KREATIV SA (Posbus 4404, George-Oos, 6539; http://www.kreativ.org.za) in George gepubliseer. Dit beslaan bykans 150 glansbladsye, keurig uitgelê, gelaai met volkleurprente en -foto’s, vertellings en gedigte.
In die inleiding verduidelik die samesteller die ongewone titel soos volg:
“Die titel van dié Toek-A-frikaans-publikasie, Bewaar die knikkertjie, was ’n gunsteling-sêding van ouma Rita Lochner, wat altyd wanneer sy kom kuier het, lekkertjies in die kleintjies se gretige handjies geplaas het met die woorde: ‘Toe met die ogies!’ en dan: ‘Bewaar, bewaar die knikkertjie, dat geen kat of muis daarby kom nie.’” Ek ken die woord “knikkertjie” van g’n kant af nie en gaan soek in die Woordeboek van die Afrikaanse Taal. Die WAT vertel uitvoerig van ’n pantspeletjie waarin die een wat aan was, elke keer laasgenoemde frase gesê het terwyl hy in ’n kring maats sy hande, waarin ’n “knikkertjie” gehou word, deur elke maat se hande trek. Iewers sou hy die knikkertjie ongemerk in iemand anders se hande oorgee en as hy die kring voltooi het, het die raaispel begin: wie bewaar nóú die knikkertjie?
Die knikkertjies in hierdie pragboek word beskryf as herinneringe “…wat as ’n kleinood diep in die hart gebêre word, maar wat ook oorgedra word van geslag tot geslag. … Benewens hegte gesins-, familie- en vriendskapsbande, is daar ook die onthou-en-hou-knikkertjies van erenaam, gunstelingdis, kleding-/juweelstuk, troeteldier, hartland en geboorteplek.”
H is een van die bydraers en heel eerste soek ek na haar en haar mense. Daar sit my liewe vriendin met haar kleindogtertjie in haar arms; staan sy by haar dierbares – haar liefhebbende man, hulle twee seuns, haar “kosbare skoondogter … en ’n sterrekindjie … om die kring te vergroot”. Die foto van die skoentjies wat H “ouma-getrou” vasgehou het terwyl haar kleinkindjie aan God toegewy is en H se aangrypende gedig “Met vaste tred” wat uit daardie dag voortgespruit het, laat my diep bewoë…
Vir my oumahart is dit louter vreugde om verder deur die boek te blaai; hier en daar te lees en dit uiteindelik van hoek tot kant te verslind. Hier in Blogland is ons ’n hele klompie oumas, wat graag vir mekaar van ons kleinkinders vertel en oor mekaar se familievreugdes lees. Bewaar die knikkertjie het egter nóg ’n perspektief, vir my ’n ongewone invalshoek, want herinneringe aan oumas en oupas word ook hierin beskryf: ’n Kleinkind wat saam met haar oupa pruime en vye pluk en net daar onder die boom staan en eet; die oggendpsalms van Ouma en Oupa; die hond, kat en makou wat ’n ander oupa bushalte toe vergesel het en ewe “doodluiters en gedweë weer teruggeloop [het] huis toe”.
Die voorbladkuns is ’n sewejarige kleindogter se portret van haar vriendelike oupa met die onderskrif “Oupa lag altyd” – watter wonderlike getuigskrif. ’n Mooi blom-en-blaarmotief dien aanvanklik as agtergrond vir ’n motto en verskyn dan hier en daar dwarsdeur die boek, om die leser telkens aan die aanvanklike gedagte te herinner:
As tyd jou pootjie,
Moenie verder stap:
Betrag die kleine miertjie
Waarop jy dikwels trap.
Myra Lochner
Op dieselfde bladsy word die boek opgedra aan “voorsate, tydgenote en nasate, wat deur herinneringe in ons leef”. Daar is ’n uitvoerige inhoudsopgawe wat dit maklik maak om in die boek rond te beweeg en waarmee kennelik moeite gedoen is.
Benewens die temas waarby my hart so aanklank vind, maak die keurige Afrikaans van die begaafde skrywers en digters my innig bly. Dankie, my liefste vriendin, vir hierdie wonderlike “knikker”.
Die Goue Vroue is ń groepie bloggers wat saam aan spesiale stories skryf. Indien jy mettertyd al hierdie skrywes saam wil lees, en wil uitvind hoe die Goue Vroue beland het waar hulle nou is, gaan loer in op die skakel: https://fresh.inlinkz.com/party/a844ec34c0574957a27ccdce16e2a94d
Koorsagtig blaai Frannie deur Wikipedia op haar foon, besig om te probeer uitvind oor Athena, Triton en Poseidon. Dis egter onmoontlik om te konsentreer, want om haar is dit chaos en pandemonium. ‘n Derde stamp sidder deur die boot en sy kyk op, reg in die reusagtige, ekshibisionisties gegrimeerde gevreet van die seekat Ursula, die gruwelike seeheks, wat bo-oor die seiljag troon. Frannie besef sy het in die verkeerde mitologie rondgesoek – hierdie scenario is nie antiek Grieks nie, maar moderne Disney!
Dapper tree Seegogga na vore en begin in onverstaanbare Seekats brabbel. Al verstaan die res van die mense op die seiljag se dek daar g’n snars van nie, kom hulle agter dat Seegogga besig is met oorreding soos net sy dit kan regkry, want Ursula se tentakels waai nie meer so woes in die lug rond nie en sy het nog nie weer teen die boot gestamp nie. Toortsie staan sy aan sy met haar vriendin, gereed om te help waar sy ook al kan. “Ai,” sug sy, “waar is Scrapy tog? Wat ons nou nodig het, is Scrapy se vuurpyl wat sy so af en toe by haar vriend Elon leen! Dan kon ons almal aan hierdie gevaar ontsnap het…”
Athena se seeperd is skoonveld, maar die dolfyne swem nog in wye, bekommerde kringe om die seiljag. Lorenzo sit met sy arm om Athena se skouers, terwyl Camilla hulle fyn dophou. Die losskrum van goue vrouens is uiteindelik ontknoop en een vir een gaan sit hulle weer rondom die tafel – dankbaar oor die vroeëre versterking van Toortsie se skons en Frangelico, wat nou aan hulle die krag gee om hierdie gevaarlike situasie te bedink.
“Julle,” fluister Positief dringend, “ons is gelukkig! Stap 1 en 2 van Trommeltjie se plan is reeds afgehandel! Stap 1: Ons is inderdaad in verskriklike gevaar. Stap 2: Kyk net daar hoe tederlik is Lorenzo besig om Athena te probeer kalmeer. Kameel, jy het nou ‘n groot verantwoordelikheid – gaan trek Camilla se aandag af, want sy gaan enige oomblik die arme harsingskuddende Athena se oë probeer uitkrap!”
Kameel gryp Camilla se arm met haar een hand en die amper leë bottel Frangelico met die ander hand. Sy sleep Camilla, wat luidkeels protesteer, met die trap af na die skeepskombuisie, terwyl sy haar alter ego streng aanspreek: “Vandag luister jy na my, meisiekind! Ons het nie nou tyd vir speletjies nie, al manier waarop ons uit hierdie gemors gaan kom, is om die Trommeltjieplan se derde stap te verwerklik en vir Triton so jaloers te maak dat hy besef Athena is sy enigste ware liefde, en dit gaan ons net regkry deur voor te gee Athena en Lorenzo is verlief op mekaar!” Kameel keer die Frangelicobottel in ‘n koffiebeker om: “Dè, drink hierso en raak rustig – jy weet mos Lorenzo se hart behoort net aan jou!” Grootoog en gedweë sluk Camilla gehoorsaam – oe, die arme meisie gaan soooo dronkverdriet kry…
“O gonna,” kla Trommeltjie, “hoe gaan ons dit regkry dat Triton daardie tweetjies op die dek sien? Ons kan mos nie net sit en wag en hoop dat hy hier opdaag omdat Ursula besig is om ons rond te stamp nie?”
“Ek weet,” sê EkMyselff, “Lolla, jy praat mos Dolfyns – gaan vra Athena se dolfyne om dringend na Triton te gaan soek en hom te vertel van die gevaar waarin ons verkeer!” Lolla hardloop dadelik na die skeepsreling en begin met die dolfyne praat. Gou-gou hou hulle op met kringe swem en bondel verstom teen die kant van die seiljag waar Lolla die rede in hulle eie taal voer. ‘n Kort rukkie later swem hulle vinnig en doelgerig weg…
“So ‘n bek moet jêm kry!” dink Frannie so by haarselwers. Dit herinner haar aan die mandjie broodjies wat sy vir die wis en die onwis op vakansie saamgebring het. Sy hardloop na haar kajuit toe, gryp die mandjie en gaan gee dit in Woordnoot se hande: “Sien jy kans om Ursula se aandag van die gestampery af te trek en haar te probeer kalmeer met hierdie broodjies? Jy het mos destyds so netjies broodjies van ons boetiekhotel se eetkamer in Pretoria aan die manne daar onder gegooi.” Dapper willig Woordnoot in en klim na die boonste dek. Van daar af begin sy netjies die broodjies in Ursula se groot rooi bek inskiet. Die seeheks smak haar yslike lippe – “nog, gee nog!” beduie sy. Seegogga gaan sit sommer plat op die dek, innig dankbaar dat sy ‘n rukkie kan rus terwyl iemand anders die monster besig hou.
Adri en Aalsie sit koppe bymekaar – mens kan sommer sien hoe hulle praktiese planne uitdink. Die twee spring op en gaan soek na die “jong kapteintjie in wit”, soos WoordNoot hom beskryf het. Hulle vind hom op die brug, terwyl Christa langs hom ingewikkelde berekeninge doen wat met die boot se ewewig te make het. Die twee is dapper besig om die seiljag se balans te probeer hou in die groot golwe wat Ursula se massiewe liggaam veroorsaak soos wat sy rondbeweeg om die broodjies te vang en te verorber. Aalsie verduidelik dat sy en Appeltjie al die slaappille in die skip se medisynekas benodig – hulle gaan dit in broodjies stop sodat WoordNoot dit vir Ursula kan probeer voer. Die kaptein dink dis ‘n goeie plan en oorhandig ‘n hele plastieksakkie vol slaappille – met ‘n handvol seesiekpille daarby. “Seesiekpille?” twyfel Appeltjie, maar Aalsie gryp die sakkie: “Kom, jong, wat ook al kan help om daai ellendige seekat te bedwelm, is welkom!”
Terwyl die twee die pille in ‘n paar broodjies stop, is daar ‘n gestommel op die trap en ‘n verwilderde Camilla verskyn op die dek met die oranje skeepskat in haar arms. Sy strompel reguit na Una toe en begin kliphard teen haar skouer huil. Una vee net trane af en paai die kat sowel as die snikkende jong vrou.
Intussen het VirgoC en Sonell in ‘n stryery met Woordnoot, Aalsie en Appeltjie betrokke geraak:
VirgoC: “Hoor hier, julle gaan maak dat daardie seekat verdrink! Kyk hoe baie pille is dit dié – as daai dierasie dit alles inhet, gaan sy soos ‘n klip sink!”
Aalsie: “Ag neewat, man, VirgoC – seekatte leef dan onder water, hoe sal sy nou kan gaan staan en verdrink?”
Sonell wil die broodmandjie by Woordnoot gryp, maar Appeltjie help vasklou daaraan.
Skielik kom een van Ursula se skrikwekkende tentakels nader, voel-voel al oor die dek nader … totdat die suiers blitsvinnig om Sonell se middel vassuig. Sy word hoog die lug ingeswaai, terwyl sy gillend spartel en die mense op die dek skreeuend uitmekaarspat…
Joshua speel met sy ouma se ou stofsuier: “Hierdie ding is omtrent twee en duisend jaar oud.”
Hy skuif ‘n plastiekuitsteeksel aan die suierkop in ‘n gleuf aan die masjien in en siedaar – die apparaat staan kompak en reg om gebere te word!
In al die twee en duisend jaar wat ouma daai stofsuier gebruik het, het sy nooit van daardie slim plan geweet nie – die suier en die pyp het maar altyd orals rondgelê en haar gefrustreer…
Everything/Anything and...Chess..."Despite the documented evidence by chess historian HJR Murray, I've always thought that chess was invented by a goddess"--George Koltanowski: from the foreword to:"Women in chess, players of the Modern Age"
Ek is die hoofkarakter in elke dag se storieboek. Ek leef my lewe op die voorblaaie van koerante en hoofopskrifte in tydskrifte. Kom lees my stories en berigte soos ek dit elke dag beleef!