Koos Jordaan se stoepbegrafnis

Lees gerus hierdie heerlike verhaal!

Valentyn – Schmalentyn

Hester se heerlike nostalgiese vertelling vanoggend het my aan ‘n episode uit my laerskooldae laat dink.

Ons was in standerd drie (= graad 5) en ek kan nou nog sy naam en sy voorkoms onthou – ‘n kort, maer seuntjie met donkerbruin oë, sproete oor sy neus en steil, vaal haartjies wat so regop gestaan het.

Eendag, toe ons weer in volkspele die vleg-innie-kring-beweging uitgevoer het (was dit op maat van die walsliedjie “Kom Patertjie, buig jou stywe dop, en volg jou nonnatjie in die kring”?) het hy ‘n taai toffie in my handpalm gedruk. Kan nou nog nie onthou wat ek aangevang het om blitsvinnig daarvan ontslae te raak voordat ek die volgende seunshand moes vat nie – seker maar in my kies gestop?

Ewentwel, sover ek kan onthou, was dit die somtotaal van ons interaksie.

Toe tref die slag my: word as erg bysiende gediagnoseer en moet ‘n bril kry! In die vyftigerjare van die vorige eeu was dit ‘n kolossale ramp, want “boys don’t make passes at girls who wear glasses”…

Op die heel eerste dag wat ek daardie ligpienk plastiekraambrilletjie skool toe dra, kom vertel ‘n klasmaat: “Arthur Kasselman sê julle is nie meer gekys nie want jy lyk nou te lelik.”

Gmmff – ek het nie eens geweet ons is gekys nie!

Woordsnoere 1 – Wortels met sprienkels

Lekkervurig het ons uitgedaag…

Gabby het waterpokkies. Dit lyk nie asof dit haar lyfie veel hinder nie, sy is vol lewenslus, maar haar gemoed is tans baie makaber. Sy het my op hierdie reëndag aan ‘n fenomenale dis voorgestel: “wortels met sprienkels” (‘n rou wortel in ringetjies gesny, dik besprinkel met daardie soet, veelkleurige vermicelli wat mens in sulke plastiekbakkies koop).

Dis ‘n onbegonne taak om die twee te isoleer, maar terwyl hy “koerant lees”, keer kleinboetie Joshua genadiglik op die bank om en raak aan die slaap tussen die advertensieblaaie wat hom so interesseer. Ek en Gabby kry tyd om haar haartjies moedermooi te kam en te vleg (dis nogal ‘n proses, want sy is erg kleinserig en ouma, hoewel nie kens nie, is mos nou nie handvaardig nie). Om haar te laat stilsit, is YouTube op ouma se rekenaar net die ding en toe laat ouma haar sommer gewetenloos verder kyk…

Om my gewete te sus, lok ek haar baaie later (!) daar weg met die vooruitsig van ‘n teepartytjie. In die middel van die sitkamermat word pappa se koelboks staangemaak met ‘n vadoek daaroor gegooi en vier ongemaklike plastiekstoeltjies, een aan elke kant gerangskik. Haar porseleinteestelletjie met die dom teepotjie wat omval as mens net te hard asemhaal, word reggesit. Daar is skyfies perske, energiestafies en rooibostee. Ouma moet ‘n memo van die genooides skryf: mamma, Joshi, Gabby, ouma, die hond en twee katte en een pop.

Joshua het intussen ontwaak en mens kan sien die outjie is lekker uitgerus. (Oor vanaand se stryd om weer te gaan slaap, swyg ek maar liewers.) Mamma kom tuis en die teepartytjie kan begin. Maar o wee, Joshua het reeds begin eet en daar is nog nie gebid nie! Die gasvrou beleef ‘n totale ineenstorting, dis drama en snot en trane. Ouma moet haar lens verstel – dis nie nou die tyd om komedie raak te sien nie! Na hewige emosionele onstuimigheid sit ons uiteindelik aan, die twee volwassenes steek ons kleims af met ons knieë hoër as ons ore. Die hond speel met graagte saam, eet ‘n ietsie en drink entoesiasties water. Die katte bekyk die spulletjie maar so van ver af. Natuurlik slaat die teepotjie om en tint die vadoek oker…

Vanoggend het Gabby ‘n prent van haar en ouma geteken “wat jy moet saamvat as jy weer sonder my gaan kuier”. Ek is so redeloos lief vir hierdie kindjie…

Vir Trommeltjies: Kaapse kaleidoskoop

Hierdie inskrywing is ‘n nagedagte oor die Towerinne se fiktiewe reis deur ons land. Trommeltjies het ons in Kaapstad onthaal en sedertdien wou ek nog altyd van my ervaringe van die Moederstad kom vertel het.

As kind het ek ‘n wondermooie kaleidoskoop gehad – een met blinkpapierstukkies wat betowerende patrone gevorm het en nooit dieselfde ontwerpe herhaal het nie. Wanneer ek terugkyk oor my Kaapstadse avonture oor lange jare, voel dit vir my asof ek weer in ‘n kaleidoskoop inkyk…

Op ‘n wintersreëndag beleef ek Kaapstad vir die eerste keer, saam met J, wat later een van my vele hartseer liefdestories sou word. Ons haal die trein van Stellenbosch af, waar ons ‘n studentekongres bywoon, om Kaapstad te gaan verken. Dis grys en koud en nat, maar as hy my hand vat en dit saam met syne in sy jassak laat inglip, blom ‘n warm verwondering in my hart.

Met een van daardie Angliatjies waarvan die agterste venster so verkeerd-om gebou was, ry ek en ‘n vriendin af Kaap toe om die einde van ons eerste jaar as jong werkendes te gaan vier. Ons kry plek in ‘n B&B in ‘n ou herehuis in Oranjezicht, ontmoet vir P wat met sy motorfiets van bo in die noorde dwarsdeur Afrika getoer het en gaan hou ‘n sjampanjepiekniek by die Boulders, lank voordat daar enige pikkewyne was.

Ek stap op Cliftonstrand wanneer my naam uitbundig geroep word en twee goeie vriende my oor die sand tegemoet hardloop. Die een kom my ‘n paar dae later oplaai waar ek in ‘n skakelhuisie hoog bokant Tafelbaai kuier (asemrowend, daardie bloue deining anderkant die hawe, met Robbeneiland wat dieper see in lê). By Bettysbaai snorkel ons tussen die seebamboese, ry skemertyd terug stad toe onder die lig van ‘n volmaan.

Op ‘n epiese sloertoer, eers deur dele van Namibië en dan tot in Kaapstad voor ons uiteindelik by Stormsriviermond beland, bring ek en nog een van my liefdes ‘n paar dae in ‘n selfsorgeenheid in Kaapstad deur. Ons gaan kuier by my boetie wat sy diensplig hier verrig, my kleinboetie wat binne twee maande my volwasse broer geword het.

Daar was proteas in Kaapstad: by die blommeverkoopsters; in ‘n welkomsruiker wat hoog teen Sir Lowryspas aan my oorhandig is; ‘n woonstel vol blomme toe ek vir ‘n naweek by Gewese Liefling in die Kaap gaan kuier.

Drie jaar gaan ek en die kleuters af Kaap toe om in die parlementsdorpie te gaan bly, en moet ons onsself maar besig hou terwyl GL met hogere sake te doene het. Kinders en honde swerf in sulke lang toue oor die gras en sandveld. Ons swem in die helder, koue water by Clifton, dwaal op Bloubergstrand deur spookagtige mis terwyl ons ronde klippers optel om ‘n skattejagspoor vir ‘n kinderpartytjie te gaan lê. Op sy aandrang tel ek vierjarige Middelkind in die hoë mik van ‘n boom oorkant ons huisie en kyk anderpad terwyl ek terugstap huis toe en ‘n skietgebedjie om veiligheid opstuur. ‘n Laerskoolseuntjie roep hom toe: “Hei, outjie, as jy daar uitval, breek jy jou nek!”

Hierdie selfde boomklimmertjie gaan na matriek Kaapstad toe, waar hy sy volwasse lewe op eie houtjie aanpak. Tydens hulle jong swerfjare gaan kuier ons in ‘n reeks meenthuise by hom en sy liefling. Ons eerste kleinkind ondergaan in die eerste week van sy lewetjie ‘n ernstige hartoperasie en nog een toe hy drie jaartjies oud is. Ons kuier in Simonstad in ‘n huis met ‘n uitsig oor die see, waar ‘n geelslang een oggend om ‘n struik gekrul lê. Alleen kuier ek later weer by hulle, hoog in die berge bokant Simonstad onder dennebome, met rotse en paddastoeltjies en ‘n stil bruin dam.

Die tweede kleinkind kom aan en ek kuier steeds van een meenthuis na ‘n volgende. Ek word op heerlike uitstappies geneem: Weskus toe na die Strandloper, deur die Sederberge, na Silwermyn se natuurreservaat, Kirstenbosch, World of Birds, Babylonstoren… My kinders raak meer gevestig en nou kuier ek meermale in dieselfde huis in Durbanville; woon ‘n atletiekbyeenkoms, ‘n sanguitvoering en ‘n ouma- en oupadag by.

My kosbare vriendin H werk ‘n paar jaar lank by die Kaapse Argief in die ou Roelandstraatse tronk – dis ‘n bron van heelwat grappies. Sy reël dat ek Jan van Riebeeck se oorspronklike handtekening te siene kan kry in sy “Daghregister”, ‘n reuseboek waarin die daaglikse doenighede van die verversingstasie van “de Caab de Goede Hoop” opgeteken is. Om die vloeiende, flambojante handtekening vol krulletjies en draaitjies te sien, slaan eenvoudig my asem weg. As ek in die Kaap is, kuier ek en H vanselfsprekend – sit iewers in ‘n kafeetjie en haal in op mekaar se wel en wee.

Af en toe moet ek in die Kaapse kantore van my organisasie gaan werk en daar is ook ‘n luukse kongres by die Waterfront waar ons as organiseerders drie dae lank omtrent glad nie slaap nie. Die hotel het asemrowende uitsigte oor die see en die hawe, maar helaas – daar is geen tyd om dit te geniet nie. Dis stresvol om so ver van die huis af te moet werk, om uit ‘n tas uit te leef en nooit regtig te kan ontspan nie. Ek slaak telkens ‘n sug van verligting as ek uiteindelik my rekenaar kan wegbêre en my pad na my Kaapse kinders toe kan vind. In retrospek is ek nou so bly dat ek die paar kere as ek vir werk in Kaapstad was, moeite gedoen het om by hulle uit te kom, want nou is hulle baie ver – ek noem hulle nou my Ierse kinders…

Ek was nog nie weer in Kaapstad na hulle daar weg is nie. Sal ek Tafelberg ooit weer sien?

Pienkvoetpret = Gryskopgenot

Dit was nog altyd my mening dat die blote feit van Laatlam se bestaan my dwing om goed te doen wat nie by my ouderdom pas nie. Vanjaar pas ek nog vir klein Joshua op, voordat hy volgende jaar skooltjie toe gaan. Die kleinman het egter so teen die einde van verlede jaar gewys dat hy graag nuwe wêrelde wil verken, met die gevolg dat hy en Ouma nou weekliks ‘n Pienkvoetpret*-sessie bywoon.

Daar sit ek op ‘n plat kussing en sing lustig saam terwyl Joshi op my skoot al die gebare moet nadoen. Dan spring ons op en loop soos olifante of hop soos hasies al in die rondte – weer eens moet Ouma deelneem, sy moet immers ‘n goeie rolmodel wees! Daar is ‘n wye verskeidenheid aktiwiteite om die kleintjies se begripvermoë uit te brei en die band tussen mamma ( oftewel ouma) en kindjie te versterk.

Die eerste keer was Joshi se ogies koeëlrond in sy koppie, maar hy het mooi saamgespeel. Week 2 kon ek aan sy kenmerkende vrolike tweevoet-sprongetjies sien dat hy sake terdeë geniet. Week 3 begin hy vra wanneer is dit “pievoetpêt” en beleef hy reeds sy eerste speelgrond-onderonsie:
Na die gestruktureerde program is daar tyd vir vrye spel in die buitelug. ‘n Lieflike, stewige klein seuntjie staan enkeldiep in die watertjies van een van daardie plastiekskulpe, terwyl plastiekballe om hom ronddobber. Joshua dink dis net te lekker en klim self oor die rand om in die water te staan. Die eienaar van die terrein vervies hom en stoot Joshi agteruit sodat hy buite die skulp op sy boudjies land.

Ouma is besig om ‘n sny koek te verorber toe sy ‘n bekende geskrou hoor – dis Joshi se antwoord op enige stresvolle situasie. Die seuntjie se mamma is hoogs ontsteld en dring aan dat hy vir Joshi plek moet maak. Toe Joshi mooi in die skulp geïnstalleer is, wend die ander mannetjie hom na my. Hy praat sulke lang sinne met my (hy het die stembuiging en -ritme perfek bemeester, maar hy moet nog die woorde leer om in daardie cadenzas in te pas). Sy lyftaal laat egter geen ruimte vir twyfel nie, want terwyl hy my bepraat, vat hy my hand en lei my na die skulp, waar dit duidelik is dat ek NOU hierdie indringer hier moet uitboender. Ek is so dik van die lag dat ek heeltemal hulpeloos is, maar toe besluit Joshi self dat ‘n plastiekperdjie interessanter as die skulp is en die vrede word herstel.

Na so ‘n sessie is ouma en kleinseun ewe uitgeput en ewe gelukkig.

*’n Handelsmerk